Stroming waarbij alleen observeerbaar gedrag als onderzoeksobject wordt beschouwd, ook wel behaviorisme genoemd, is een wetenschappelijke benadering die zich richt op het bestuderen van het gedrag van individuen zonder daarbij aandacht te besteden aan interne mentale processen zoals gedachten, gevoelens en motivaties. Deze benadering werd voor het eerst geïntroduceerd door de Amerikaanse psycholoog John B. Watson in het begin van de 20e eeuw en heeft sindsdien een grote invloed gehad op de psychologie.
Het behaviorisme stelt dat gedrag het resultaat is van leerprocessen die beïnvloed worden door externe stimuli en beloningen. Volgens deze stroming kunnen alle gedragingen van individuen worden verklaard en voorspeld op basis van hun observabel gedrag en de omgeving waarin ze zich bevinden. Hierbij wordt aangenomen dat gedrag kan worden gemanipuleerd en veranderd door het toepassen van bepaalde technieken, zoals beloningen en straffen.
Een van de bekendste experimenten die werden uitgevoerd binnen het behaviorisme is het Little Albert-experiment van Watson en zijn collega Rosalie Rayner. In dit experiment werd een 9 maanden oude baby genaamd Albert blootgesteld aan een witte rat, die aanvankelijk geen angst bij hem opriep. Vervolgens werd er een hard geluid gemaakt telkens wanneer Albert de rat zag, waardoor hij begon te huilen en angstig reageerde op de rat. Uit dit experiment bleek dat Albert een angst had ontwikkeld voor de rat door middel van klassieke conditionering, wat volgens het behaviorisme aantoont dat gedrag aangeleerd kan worden door associaties tussen stimuli.
Hoewel het behaviorisme veel heeft bijgedragen aan de psychologie door de nadruk te leggen op observeerbaar gedrag en het ontwikkelen van technieken zoals conditionering, is er ook kritiek op deze stroming. Critici beweren dat het behaviorisme te simplistisch is en geen rekening houdt met de complexiteit van menselijk gedrag en de invloed van interne mentale processen. Daarnaast wordt er ook kritiek geuit op de ethische aspecten van sommige experimenten die werden uitgevoerd binnen het behaviorisme, zoals het Little Albert-experiment.
In de hedendaagse psychologie is het behaviorisme nog steeds een belangrijke stroming, hoewel het vaak wordt aangevuld met andere benaderingen die meer aandacht besteden aan interne mentale processen, zoals de cognitieve psychologie. Door het combineren van verschillende benaderingen en methoden kunnen psychologen een breder en dieper begrip krijgen van menselijk gedrag en mentale processen. Het behaviorisme heeft dus een blijvende invloed gehad op de psychologie en zal naar verwachting ook in de toekomst een belangrijke rol blijven spelen in het onderzoek naar gedrag en mentale processen.